เตงงาย เด็กเลี้ยงวัวตะกายฝัน

เตงงายเป็นทหารเอกแห่งวุยก๊ก เกิดที่เมืองจี๋หยาง ปัจจุบันอยู่ในมณฑลเหอหนาน อุปนิสัยทะเยอะทะยาน มักใหญ่ใฝ่สูง พ่อตายตั้งแต่เล็ก จึงย้ายถิ่นฐานมาอยู่ที่เมืองยีหลำในเกงจิ๋ว ซึ่งเป็นช่วงที่โจโฉเพิ่งเข้ายึดครองเกงจิ๋วได้ไม่นาน

จดหมายเหตุสามก๊กระบุว่า สมัยเด็ก เตงงายมีอาการ “พูดติดอ่าง” จึงถูกผู้ใหญ่ใช้ให้ไปเป็น “เด็กเลี้ยงวัว” ซึ่งเป็นงานที่ต่ำต้อย แม้กระนั้น เขาก็ยังฉายแววของความเป็นยอดนักการทหารออกมา

เชื่อไหมครับว่า เมื่อเตงงายต้อนวัวไปในหุบเขาหรือภูมิประเทศในลักษณะต่างๆ เขามักใช้จินตนาการว่าถ้าตัวเองได้เป็นแม่ทัพจะตั้งค่ายไว้ตรงนั้น เก็บเสบียงไว้ตรงนี้ จนเพื่อนๆ เยาะเย้ยหาว่าชอบเพ้อฝันไร้สาระ

เมื่อโตขึ้น เตงงายได้เข้ารับราชการเป็นเจ้าหน้าที่ธุรการชั้นผู้น้อย อยู่มาวันหนึ่ง เขานำบัญชีรายรับรายจ่ายมาส่งให้ทางการ และได้พบกับสุมาอี้ ราชครูแห่งวุยก๊ก สุมาอี้เห็นแววของเตงงาย จึงดึงตัวมาทำงานด้วย

มีอยู่ครั้งหนึ่ง เตงงายคุยกับสุมาอี้ และได้เรียกชื่อตัวเองเป็น “เตง เอง เอง เอง งาย” อันเกิดจากอาการติดอ่างที่ติดตัวมาตั้งแต่เล็ก สุมาอี้จึงแซวว่า “ตกลงเตงงายมีกี่คนกันแน่”

เตงงายจึงตอบว่า “เวลาเราอุทานว่า ดูพญาหงส์ตัวนั้นสิ! ดูพญาหงส์ตัวนั้นสิ! นั่นก็ยังมีหงส์เพียงตัวเดียวมิใช่หรือ” คำตอบนี้ทำให้สุมาอี้ชื่นชมในไหวพริบของเตงงายเป็นอย่างมาก

เมื่อเกียงอุยนำทัพมาบุกวุยก๊กเป็นครั้งที่สาม สุมาเจียวได้ให้นายทหารหลายคนช่วยกันรับมือแต่ก็ยังไม่สามารถต้านทานเกียงอุยได้จนไพร่พลถูกฆ่าตายไปมากมาย ทัพวุยจึงต้องถอยไปตั้งรับที่เมืองเต๊กโตเสีย สุมาเจียวจึงให้เตงงาย นายทหารดาวรุ่ง ยกทัพมาช่วยป้องกันเมือง

ปรากฏว่า เพียงเตงงายเข้าบัญชาการรบ ทัพวุยที่ตกเป็นฝ่ายตั้งรับมาตลอดก็สามารถพลิกสถานการณ์ได้อย่างรวดเร็ว โดยเตงงายได้ทำกลศึกหลายประการหลอกล่อจนเกียงอุยต้องล่าถอยกลับเมืองเสฉวนไป

เกียงอุยเจอคู่ปรับที่ฝีมือสูสีกันเป็นครั้งแรกก็ถึงกับเปรยว่า เตงงายนี้สติปัญญาราวกับกุนซือขงเบ้งเลยทีเดียว ฝ่าย ต้านท่าย นายทหารวุยก๊กชื่นชมในความสามารถของเตงงายมาก จึงขอสาบานเป็นพี่น้องด้วย เตงงายซึ้งใจที่ขุนนางอาวุโสเห็นคุณค่าของตนจึงตอบรับด้วยความยินดี

หลังจากนั้น เกียงอุยได้ยกทัพมาบุกเหนืออีกหลายต่อหลายครั้ง แต่แทบทุกครั้งก็ถูกเตงงายป้องกันเอาไว้ได้หมด จึงถือเป็นคู่ต่อกรที่สูสีน่าดูชมที่สุดคู่หนึ่งในยุคสามอาณาจักร สุดท้าย จ๊กก๊กเริ่มเกิดปัญหาภายในเนื่องจาก พระเจ้าเล่าเสี้ยน เอาแต่เชื่อฟังคำขันที เสพย์สุราเคล้านารีมิได้ขาด

สุมาเจียวเห็นจ๊กก๊กอ่อนแอลงทุกวันจึงเป็นฝ่ายนำทัพมาบุกเสฉวนบ้าง โดยได้ส่งเตงงายมาตีจ๊กก๊กพร้อมกับคู่อริของเขาคือ จงโฮย โดยจงโฮยได้นำทหารสิบหมื่นเดินทัพไปตามทางหลัก ผ่านไปทางด่านเกียมโก๊ะ ส่วนเตงงายนำทหารลัดเลาะไปตามทางลัดอิมเป๋ง ผ่านเส้นทางทรหดรายล้อมไปด้วยภูเขาสลับซับซ้อน

ในที่สุด เตงงายซึ่งเดินทัพลำบากกว่ามากสามารถเข้าถึงเมืองเซงโต๋ได้ก่อน โดย พระเจ้าเล่าเสี้ยน ยอมสวามิภักดิ์อย่างง่ายดาย ซึ่งเป็นเรื่องที่อยู่เหนือความคาดหมายของทุกคน แม้แต่จงโฮยซึ่งเป็นศัตรูคู่อาฆาตของเขาก็ยังนึกไม่ถึง

แต่แล้ว เตงงายมัวแต่จัดการกิจการงานภายในเสฉวนให้เรียบร้อย ไม่ยอมรีบยกทัพกลับราชธานีลกเอี๋ยงตามคำสั่งของสุมาเจียว สุมาเจียวจึงเริ่มระแวงว่าเตงงายกำเริบจะตั้งตัวเป็นใหญ่

ในขณะที่ทางฝ่ายของจงโฮย เมื่อทราบว่าคู่อริของตนยึดเซงโต๋ได้ และทราบว่าสุมาเจียวระแวงเตงงายอยู่แล้ว เขาจึงหาเรื่องจะกำจัดเตงงายเสีย

จงโฮยจึงส่ง อุยก๋วน นายทหารในทัพไปจัดการกับเตงงายที่อยู่ ณ เมืองกิมก๊ก อุยก๋วนฉวยโอกาสที่เตงงายหลับพักผ่อนประกาศกับทหารในเมืองว่าเตงงายเป็นกบฏ ไพร่พลจำนวนมากกลัวถูกข้อหากบฏไปด้วยจึงตีจากเตงงายมาอยู่กับอุยก๋วน

อุยก๋วนได้ให้คนเข้ารุมจับเตงงายพร้อมกับ เตงต๋ง บุตรชาย ใส่เครื่องคุมขังเอาไว้ แล้วจงโฮยจึงส่งตัวกลับไปให้สุมาเจียวชำระโทษ โดยก่อนไป เกียงอุยซึ่งยอมเข้าเป็นพวกของจงโฮยได้เอาทวนเคาะหัวเยาะเย้ยเตงงายด้วย

แต่แล้ว จงโฮยกลับเป็นฝ่ายก่อกบฏเสียเอง เขาจึงถูกอุยก๋วนและนายทหารคนอื่นๆ รุมฆ่าตาย ลูกน้องของเตงงายเห็นเกิดจลาจลดังนั้นจึงร่วมกันจะไปชิงเอาตัวหัวหน้าของตนกลับคืนมา

ฝ่ายอุยก๋วนที่ทำเตงงายไว้มาก กลัวเตงงายหลุดออกมาแล้วจะมาล้างแค้นตน จึงส่ง เตนซก นายทหารคนสนิทนำกำลังไปฆ่าเตงงายและเตงต๋งเสียระหว่างทาง

วีรบุรุษผู้พิชิตเสฉวนจึงต้องจบชีวิตลงอย่างน่าอนาถกลางป่าเขา โดยไม่ได้รับผลของความชอบใหญ่หลวงที่ตัวเองได้กระทำเลย

นี่คือเรื่องราวของยอดคนอีกผู้หนึ่งในยุคสามก๊ก ที่ปรากฏตัวขึ้นในช่วงท้ายของวรรณกรรม แต่ได้สร้างสีสัน และมีบทบาทสำคัญยิ่งในการ "รวมแผ่นดิน" ทำให้ "สามก๊ก" เหลือเพียง "สอง" แม้แต่พระเจ้าแผ่นดินของอีกก๊กยังต้องสยบลงแทบเท้าเขา

เตงงาย อดีตเด็กเลี้ยงวัวแสนต่ำต้อย ทั้งชีวิตไม่เคยพบกับความสบาย อุตส่าห์ตะกายฝัน ไต่เต้าขึ้นมาจนเป็นทหารเอกแห่งแผ่นดิน ครั้นจะได้เป็นใหญ่กลับต้องพบจุดจบอย่างน่าเวทนายิ่ง ถือเป็นขุนพลผู้อาภัพโดยแท้